Ziekte van Ménière

De ziekte van Ménière is een aandoening aan het binnenoor.

Door deze aandoening krijg je problemen met je gehoor en je evenwicht. Dit kan een enorme impact op je leven hebben.

De combinatie van symptomen die deze ziekte verbind werd benoemd in 1861 door de Franse arts Ménière en hier werd de ziekte uiteindelijk naar vernoemd.

In dit artikel worden de symptomen en klachten van Ménière besproken, evenals de diagnose en behandeling van de aandoening.

Ook de oorzaken komen aan bod, plus wat je zelf kunt doen om de ziekte dragelijk te maken.

Lees ook: wat helpt tegen oorpijn

Ziekte van Ménière symptomen en klachten

Het ziekteverloop van de aandoening vindt vaak plaats aan één oor binnen een tijdsbestek van 1 jaar. Daarna kan het binnen een half jaar ook overslaan naar het andere oor.

De meeste patiënten zijn tussen de 40 en 60 jaar oud, maar de aandoening kan zich ook op iedere andere leeftijd openbaren.

Klachten bij Ménière kunnen plotseling opkomen en een 'aanval' kan uren, soms wel dagen aanhouden. Aanvallen keren regelmatig terug, met name in de beginperiode van de aandoening.

Symptomen bestaan uit klachten als:

• Draaiduizeligheid; hierbij krijg je het gevoel dat jij of je omgeving draait en tolt. Dit duurt minimaal 20 minuten maar kan ook urenlang duren. Het kan misselijkheid veroorzaken, waardoor je misschien ook moet overgeven
• Tinnitus (oorsuizen); een laag dreunend, rinkelend, fluitend, sissend geluid in je oren
• Druk en een vol gevoel in je oor
• Tijdelijk of permanent gehoorverlies
• Sommige patiënten hebben last van zogenaamde 'drop attacks'. Dat betekent dat je bij een aanval van draaiduizeligheid plotseling valt wanneer je staat of loopt. Het is alsof je plotseling naar de grond toegetrokken wordt. Je kunt deze val niet voorspellen. Je valt over het algemeen niet flauw en zult je binnen een paar minuten weer herstellen maar het is natuurlijk enorm vervelend en je kunt je ook bezeren. Activiteiten zoals autorijden zijn hierdoor eigenlijk niet mogelijk maar het gebeurt in de praktijk wel (eigen verantwoordelijkheid om het te melden bij het CBR)
• Na een aanval kun je je uiteraard zwak en vermoeid voelen

Sommige van bovenstaande symptomen verminderen na een paar jaar. Echter kan de ziekte permanente schade hebben toegebracht aan je evenwicht en gehoor en kunnen tinnitus klachten eveneens aanblijven.

De onvoorspelbaarheid van de ziekte zorgt ervoor dat je leven behoorlijk op losse schroeven komt te staan. Patiënten zijn vaak angstig en onzeker in bepaalde situaties en dat kan zorgen voor het vermijden van activiteiten en zelfs werk of opleiding kunnen ernstig in het gedrang komen.

Lees ook: verstopte oren verhelpen

Oorzaken van Ménière

De exacte oorzaak van de ziekte van Ménière is nog onbekend maar het heeft waarschijnlijk te maken met een vloeistof die zich in het binnenoor bevindt, genaamd endolymfe.

Bij Ménière patiënten is er teveel van deze vloeistof aanwezig waardoor de druk in het binnenoor toeneemt. Dit heeft invloed op je gehoor en je evenwicht.

Er moet nog meer onderzoek gedaan worden naar de reden van de overtollige vloeistof. Wellicht dat het lichaam er simpelweg per ongeluk teveel van produceert en / of dat het binnenoor de vloeistof niet goed kan afvoeren.

Komt Ménière in jouw familie voor dan bestaat de kans dat jij er ook mee te maken krijgt.

Heb je een auto-immuunziekte zoals een reumatische aandoening (reumatoïde artritis of lupus) of diabetes mellitus, dan verhoogt dit het risico op Ménière.

Ook wanneer je te maken hebt gehad met hoofdletsel betreffende het oor, wanneer je een virale infectie aan het binnenoor hebt gehad of veel last hebt van allergieën, kun je eerder met de ziekte van Ménière geconfronteerd worden.

Allergieën zijn volgens wetenschappers wellicht van invloed op het ontstaan van de ziekte.

Diagnose van Ménière

Wanneer je vermoedt dat je te maken hebt met de ziekte van Ménière is het erg belangrijk om dit zo spoedig mogelijk te laten onderzoeken zodat je goed begeleid kunt worden en de kans op gehoorschade kunt beperken.

Tijdens een lichamelijk onderzoek worden je gehoor, ogen en zenuwstelsel grondig onderzocht. Vaak word je ook doorverwezen naar een keel-, neus- en oorarts (KNO-arts).

De arts zal je medische geschiedenis onder de loep nemen en je vragen naar je klachten. Ook zal de arts willen weten of er dingen zijn die een aanval uitlokken, bijvoorbeeld een verandering van je positie / houding.

De arts zal bij het vermoeden van Ménière uitgebreidere tests uitvoeren, zoals:

• De Dix-Hallpike test om te zien of bepaalde wendingen van het hoofd een aanval van draaiduizeligheid triggeren
• Bepaalde gehoortesten om te onderzoeken of de zenuw in het binnenoor wel goed functioneert
• Een electronystagmografie ofwel een evenwichtstest, gebaseerd op oogbewegingen
• Een MRI of CT scan van het hoofd om te onderzoeken of de klachten te maken hebben met afwijkingen aan de hersenen

Uiteindelijk kan de diagnose gesteld worden wanneer vastgesteld is dat er sprake is van de drie symptomen: draaiduizeligheid, tinnitus en gehoorverlies.

Lees ook: tinnitus (oorsuizen): oorzaak en behandeling

Ziekte van Ménière behandeling

De ziekte van Ménière is op dit moment helaas nog niet te genezen. Wel zijn er behandelingen die de symptomen en de frequentie van de aanvallen verminderen.

Medicijnen

Diuretica medicijnen (plaspillen) helpen je lichaam om overtollige vloeistoffen te verdrijven en wellicht dus ook de druk op het binnenoor te verminderen.

Anti-histamine medicijnen en scopolamine pleisters (van plant afkomstig van de nachtschade familie) verminderen allergische reacties en werken ook bij Ménière. Ze verminderen de heftige zenuw impulsen. Ook kalmerende middelen helpen bij een aanval.

Tijdens een aanval zijn er eveneens medicijnen voorhanden die misselijkheid kunnen reduceren.

Niet alle patiënten hebben baat bij bovenstaande medicijnen. Bovendien wil niet iedereen medicijnen slikken, bijvoorbeeld vanwege de (mogelijke) bijwerkingen.

Operaties

Er kan in bepaalde gevallen ook overgegaan worden op operaties om de druk in het binnenoor te verminderen. Artsen proberen hierbij de gehoorschade zoveel mogelijk te beperken maar dit is niet uit te sluiten.

In zware gevallen van Ménière kunnen artsen kiezen voor een operatie waarbij het labyrint (ook wel doolhof genoemd; dit is het evenwichtsorgaan) verwijderd wordt. Deze operatie heet labyrintectomie.

Door het inspuiten van een antibioticum in het middenoor kan het labyrint ook uitgeschakeld worden.

Zelf aanvallen van Ménière helpen te voorkomen

Je kunt zelf gelukkig enigszins een bijdrage leveren om de kans op een aanval van draaiduizeligheid te beperken.

Neem je voedingspatroon eens onder de loep. Wellicht heb je last van een voedingsallergie, zoals een koemelkallergie. Ook een lactose intolerantie of gluten intolerantie kan een aanval triggeren.

Vermijd zout in je voeding. Zout houdt vloeistoffen in je lichaam vast en zo ook de vloeistof in je binnenoor die de aanvallen veroorzaakt.

Cafeïne, alcohol en tabak (roken) kun je ook beter vermijden.

Vermijd slaaptekort, zware inspanning en een teveel aan stress in je leven. Ménière zou volgens onderzoek hierdoor versterkt worden.

Vliegen is mogelijk maar het is wel een risicofactor. Duiken wordt door artsen afgeraden.

Neem voorzorgmaatregelen voor het geval een aanval zich voordoet. Doe balansoefeningen (bijvoorbeeld yoga) zodat je je veiliger voelt in het geval van een aanval en draag stevige schoenen.

Maak je omgeving voor zover mogelijk veiliger door bijvoorbeeld handvatten te laten plaatsen in je badkamer.

Wanneer je een aanval hebt is het verstandig om stil te gaan liggen met je hoofd ondersteund. Neem zo snel als mogelijk je medicijnen in.

In Nederland is het overigens niet verplicht te melden dat je aan de ziekte lijdt. Toch is het aan te raden om de mensen die dichtbij je staan en eventueel je werkgever en directe collega's op de hoogte te brengen van jouw situatie.

Zo weten zij hoe ze kunnen reageren bij een aanval en is er hopelijk meer begrip op de momenten waarop je door je ziekte afwezig bent.