Prikkelbare darm syndroom (PDS): symptomen, oorzaken en behandeling

Prikkelbare darm syndroom is het één van de meest voorkomende aandoeningen van het spijsverteringsstelsel. Er wordt momenteel nog veel onderzoek gedaan naar prikkelbare darm syndroom, met name naar de oorzaken ervan.

PDS is niet levensbedreigend, maar het kan er wel voor zorgen dat een patiënt veel minder activiteiten buitenshuis gaat ondernemen en geïsoleerd raakt van de buitenwereld.

Lees in dit artikel alles over de betekenis, symptomen, mogelijke oorzaken en triggers, en behandeling van een spastische darm, zoals PDS ook wel genoemd wordt.

Diëtist Fleur Lassche

Geschreven door Fleur Lassche, Diëtist & Content CreatorBSc Voeding en diëtiek, MSc Health education and promotion, HBO minor Klinische voeding

Wat houdt prikkelbare darm syndroom in?

Wat houdt prikkelbare darm syndroom in?

Prikkelbare darm syndroom is een chronische darmstoornis. Het wordt ook wel spastische (dikke) darm of spastisch colon genoemd.

De darmen maken bij het verteren van voedsel knijp- en kneedbewegingen. Bij prikkelbare darm syndroom gaan de bewegingen van de darm te snel, te langzaam of zijn ze onregelmatig. Dit wordt ook wel 'verstoorde darmmobiliteit' genoemd.

De darmen trekken dus te snel of te langzaam samen. Dit levert allerlei klachten op en maakt het lastiger om voeding op de juiste manier te verteren.

Wist je dat...

...Prikkelbare Darm Syndroom in het Engels het Irritable Bowel Syndrome (IBS) wordt genoemd?

Symptomen prikkelbare darm syndroom

Symptomen prikkelbare darm syndroom

De symptomen bij prikkelbare darm syndroom lopen uitéén.

De meeste patiënten ervaren een zeurende, stekende pijn en kramp in de buik. Je hoort vaak de darmen borrelen.

Verder kun je regelmatig last hebben van een opgeblazen gevoel, brandend maagzuur en een afwijkend ontlastingspatroon (diarree, of juist verstopping; ook wel obstipatie of constipatie genoemd).

Voedingsschema's op maatNieuw

Ontvang elke week een nieuw voedingsschema op basis van je persoonlijke macro- en caloriebehoefte. Inclusief wekelijkse boodschappenlijst.

Elke week een nieuw voedingsschema op maat!
Fitchef logo Powered by FitChef
Voedingsschema's

Veel mensen met prikkelbare darm syndroom hebben bovendien last van winderigheid, misselijkheid en soms slijm in de ontlasting. Na je stoelgang worden de klachten vaak tijdelijk minder.

Wist je dat...

...500.000 mensen in Nederland lijden aan Prikkelbare darm syndroom? Het is de meest voorkomende oorzaak van maag- en darmklachten bij volwassenen.

Bloed in de ontlasting komt ook wel voor maar dit is zeker een reden om zo spoedig mogelijk een arts te waarschuwen. 

Naast problemen met de darmen en maag komen klachten voor als:

  • vermoeidheid
  • insomnia
  • neerslachtigheid
  • hoofdpijn
  • duizeligheid
  • zich flauw voelen
  • rugpijn
  • pijn in de heupen
  • koorts
  • pijn tijdens en / of na het vrijen
  • moeite hebben met plassen
  • onregelmatige menstruatie
  • schildklierproblemen

Niet iedereen heeft dezelfde klachten en iedere persoon kan per dag ook weer andere ongemakken ervaren. Bovendien kan de ernst van de klachten per dag verschillen.

Wist je dat...

...slechts een derde tot de helft van de patiënten die PDS-achtige klachten hebben, daadwerkelijk verdere hulp zoeken?

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert

De eerste symptomen beginnen vaak tussen het 15de en 30ste levensjaar. Prikkelbare darm syndroom komt bij zowel mannen als vrouwen voor, maar het komt ongeveer twee keer zo vaak bij vrouwen voor dan bij mannen.

Zo'n 15-20% van de vrouwen krijgt te maken met PDS, tegenover zo'n 5 tot 20% van de mannen. De klachten zijn bij vrouwen vaak ook ernstiger. Met name rond de menstruatie.

PDS klachten lijken vaak erg op die van darm-ontstekingsziekten zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. 33% van de patiënten met één van deze ontstekingsziekten heeft ook last van PDS.

Oorzaken en risicofactoren prikkelbare darm syndroom

Oorzaken en risicofactoren prikkelbare darm syndroom

Er zijn geen specifieke oorzaken gevonden voor PDS. Hiernaar moet nog veel onderzoek worden gedaan.

Prikkelbare darm syndroom kan wel erfelijk bepaald zijn. PDS kan ontstaan als gevolg van een darminfectie, zoals voedselvergiftiging.

Er bestaat verder een relatie tussen prikkelbare darm syndroom en de volgende aandoeningen:

  • Candida infectie. Bij 18% van de mensen met PDS zien artsen ook een candida overgroei
  • Wormen en darmparasieten
  • Schildklierproblemen
  • Voedselallergieën en voedselintolerantie voor bijvoorbeeld gluten (coeliakie, ontstekingsziekte van de dunne darm), tarwe, zetmeel, lactose en koemelk

Voedingsmiddelen kunnen de klachten bij de prikkelbare darm syndroom verergeren. Denk bijvoorbeeld aan:

  • Eieren
  • Ui
  • Paprika
  • Pittig eten
  • Bepaalde kruiden
  • Koffie
  • Sterke thee
  • Koolzuurhoudende frisdranken
  • Bepaalde koolsoorten
  • Peulvruchten
  • Rood vlees
  • Citrusvruchten
  • Vet eten
  • Alcohol
  • Suikers
  • Zoetstoffen

Er zijn verschillende factoren die prikkelbare darm syndroom kunnen 'uitlokken'. Deze hebben een negatieve invloed op de darmflora. Lees ze hieronder:

  • Weinig water drinken
  • Vezelarme voeding
  • 'S avonds laat / voor het slapen gaan (zwaar) eten
  • Weinig lichaamsbeweging
  • Veel stress
  • Medicatie (zoals antibiotica)
Diagnose prikkelbare darm syndroom

Diagnose prikkelbare darm syndroom

Anders dan bij andere darmaandoeningen wordt bij PDS de diagnose gesteld op basis van de klachten en niet op basis van de oorzaken, omdat daar nog te weinig van bekend is.

Eerst worden meestal andere darmaandoeningen zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, lekkende darm syndroom en darmkanker uitgesloten voordat er eventueel een diagnose prikkelbare darm syndroom wordt gesteld.

Een betrouwbaar onderzoek is de colonoscopie; een endoscopisch onderzoek van het slijmvlies (de binnenbekleding) van de dikke darm en eventueel het einde van de dunne darm.

Via de anus wordt dan een lang dun slangetje met aan het uiteinde een lampje en piepklein cameraatje (endoscoop) ingebracht. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door een internist, meestal een gastro-enteroloog.

Dit is niet zo prettig voor de patiënt, maar wel zinvol. Je kunt eventueel een roesje krijgen zodat het minder vervelend is.

Aanvullend wordt soms een röntgenonderzoek, bloedtest, biopsie (klein stukje weefsel van de darmen) of scan ingezet. Bij een feces onderzoek wordt je ontlasting onderzocht.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Behandeling prikkelbare darm syndroom

Behandeling prikkelbare darm syndroom

Helaas is er nog geen behandeling gevonden die echt volledig werkt voor iedereen. Hieronder staan enkele methoden uitgeschreven.

Stappen die gezet kunnen worden zijn medicatie, begeleiding van een diëtist, gebruik maken van vezelpreparaten en alternatieve behandelingen.

Medicatie

Medicijnen werken niet altijd en niet voor iedereen. Vaak worden krampwerende middelen, diarreeremmers (vochtbinders), pijnstillers, maagzuurremmers en /of laxeermiddelen voorgeschreven.

Laxeermiddelen kunnen bij sommige patiënten verlichting geven maar het gebruik hiervan op lange termijn is niet aan te raden.

Begeleiding van een diëtist

Een diëtiste kan je helpen met het aanpassen van je voedingspatroon. Je kunt bijvoorbeeld het FODMAP dieet gaan volgen. De eetvoorschriften bij dit dieet kunnen de klachten bij prikkelbare darm syndroom verlichten.

Dit heeft onder andere te maken met bepaalde groepen koolhydraten in de voeding die je bij dit dieet (tijdelijk) wel en niet mag eten.

Ook kan een glutenvrij dieet helpen. Dit verschilt per persoon. Eet in plaats van glutenhoudende producten veel groenten en fruit waar oplosbare vezels inzitten.

Vezelpreparaten

Aanvullend kun je eventueel speciale vezelpreparaten zoals Psylliumvezels innemen. Vezels bevorderen de peristaltische beweging (het samentrekken) van de darm en de gezondheid van de darmwand.

Wist je dat...

...sommige mensen baad hebben bij probiotica? Dit kan helpen bij PDS klachten.

Alternatieve behandeling

Er bestaan veel natuurlijke middelen om prikkelbare darm syndroom klachten te verminderen, bijvoorbeeld binnen de homeopathie.

Een bewezen werkzame alternatieve behandeling is hypnotherapie. Door middel van hypnose kunnen pijnklachten worden verminderd.

Ook osteopathie (manuele therapie) biedt uitkomst. Deze behandelwijze heeft als doel om de beweeglijkheid van alle weefsels in je lichaam te optimaliseren, dus in dit geval met name de darmen.

Zelf kun je met specifieke lichaamsoefeningen en massage drukpunten de beweeglijkheid van je darmen stimuleren.

Beoordeel dit artikel

Diëtist Fleur Lassche

Nieuwsgierig naar meer informatie over dit onderwerp?

Stel dan je vraag gratis en eenvoudig aan één van onze voedingsexperts hier!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Nieuw Voedingsschema's op maat

Gezond eten was nog nooit zo eenvoudig!

Voedingsschema's
Meer informatie
Fitchef logo Powered by FitChef

Beoordeel dit artikel

Gerelateerde artikelen

Wat doet de maag en waarom knort onze maag

De Maag: Anatomie, Functie en meest voorkomende Aandoeningen

Je maag is een belangrijk orgaan dat een essentiële rol speelt bij de vertering van je voedsel. Voedselvertering start i...

Wat je ontlasting je kan vertellen over je gezondheid

Wat je ontlasting je kan vertellen over je gezondheid

Ooit weleens in het toilet gekeken? Veel mensen zouden het niet toegeven, maar ik denk dat iedereen weleens een nacontro...

Pijn in onderbuik (lage buikpijn): symptomen, oorzaken & behandeling

Pijn in je onderbuik (lage buikpijn): symptomen, oorzaken & behandeling

Pijn in onderin de buik (lage buikpijn) is een veel voorkomende pijn. De buikpijn kan zeurend, stekend, brandend, bonzen...

Candida infectie

Candida infectie

Candida komt veel voor en wordt vaak onderschat. Het kan namelijk chronische klachten veroorzaken die maanden of zelfs j...

Lekkende darm syndroom

Lekkende darm syndroom

De aandoening 'lekkende darm syndroom' is nog niet bij veel mensen bekend. Wij besteden er daarom in dit artikel aandach...

Alternatieve behandeling bij astma

Alternatieve behandeling bij astma, effectief en gezond

Een alternatieve behandeling bij astma; wat zijn de mogelijkheden? In Nederland zijn er zo'n half miljoen mensen met as...

Constipatie en gebruik laxeermiddel of laxerende voeding

Constipatie en het gebruik van laxeermiddel of laxerende voeding

Constipatie kan erg lastig zijn. Bijna iedereen heeft er wel eens mee te maken. Je kunt last hebben van een langdurige o...

Lees wat je gemist hebt

13441 Mensen gingen je al voor

Blijf op de hoogte door je in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Ontvang tijdelijk ons e-book 'Eet jij gezond?' helemaal gratis.

Je ontvangt maximaal één persoonlijke e-mail per week van een van onze teamleden.
Een postbode met het (PDF) boek 'Gezond eten voor iedereen'