Pijn in de schouder: oorzaken schouderklachten

Pijn in de schouder komt veel voor.

Het gaat dan met name over pijn rond het schoudergewricht.

Dit is een complex gewricht, misschien wel het meest ingewikkelde gewricht van het hele lichaam.

Er lopen verschillende weefsels doorheen die ervoor zorgen dat je allerlei soorten bewegingen kunt maken.

Het is een wonderbaarlijk geheel en iets om zuinig op te zijn.

Helaas raken deze weefsels nogal eens overbelast waardoor er beschadiging kan ontstaan. Bijvoorbeeld een ontsteking, zenuwletsel, een fractuur of instabiliteit.

In dit artikel bespreken wij de meest voorkomende schouderklachten.

Dit zijn er aardig wat, maar we hopen je hiermee op weg te helpen om samen met je arts tot een eventuele diagnose te komen en de pijn in de schouder te verminderen of voorkomen.

De schouder

De schouder bestaat uit het schoudergewricht met spieren, botten, pezen en bindweefsels (waaronder ligamenten).

Het schoudergewricht, articulatio humeri, vormt de verbinding tussen de (boven)arm en de romp.

Op de bovenarm bevindt zich de grote schouderkop. De kleinere schouderkom rust in het schouderblad.

Het schoudergewricht wordt ook wel een kogelgewricht genoemd. Een kogelgewricht is een kom van een bot waarin een ander bot (in de vorm van een kogel) vrij kan ronddraaien. Het schoudergewricht is dus erg wendbaar.

De schoudergordel, een groep botten bestaande uit onder andere het schouderblad (driehoekig bot) en het sleutelbeen (rond bot dat het schouderblad verbindt met het borstbeen), draagt ook bij aan die beweeglijkheid.

Onder de schouderkap bevinden zich een groep dieperliggende spieren met pezen eromheen als een soort manchet (de rotatorenmanchet / rotatorcuff). Deze zorgt eveneens voor de beweeglijkheid en de stabiliteit van de schouder.

Pezen en ligamenten lijken erg op elkaar maar zijn toch verschillend.

Een pees is een vezelachtig koord dat een spier én een bot stevig aan elkaar verbindt om de bewegingsfunctie van de spier over te dragen op het bot.

Een ligament is een stevige, buigzame band om een gewricht heen die alleen botten met elkaar verbindt en bij elkaar houdt.

De beweeglijkheid van de schouder is natuurlijk heel handig maar zorgt er ook voor dat het gewricht snel overbelast kan raken omdat je deze constant gebruikt.

Ook is het flexibele schoudergewricht minder stabiel en dat kan eveneens voor pijn in de schouder zorgen.

Lees ook: Pijn tussen de schouderbladen: oorzaken & oplossingen

Symptomen pijn in de schouder

De symptomen van onderstaande schouderklachten lijken erg op elkaar en je kunt dan ook meestal niet zonder een arts tot een diagnose komen.

Soms zijn er echter wel bijkomende klachten waardoor je een bepaalde richting op kunt redeneren.

In dit kopje bespreken we de symptomen die bij vrijwel alle schouderklachten voorkomen.

Soms ontstaat de pijn in de schouder abrupt (meestal na een val of klap) maar vaak hebben de klachten een lange aanloop en beginnen klein maar bouwen zich op.

Schouderklachten kunnen gepaard gaan met klachten in andere gewrichten.

Vaak is er sprake van een zeurende of stekende pijn in de schouder, stijfheid van de schouder en kramp.

Soms heb je alleen pijn in je schouder wanneer je gaat bewegen. Bijvoorbeeld wanneer je je arm boven je hoofd tilt.

Er is dikwijls ook krachtverlies in de schouder en arm merkbaar.

De pijn in de schouder is veelal 's nachts en 's morgens bij het opstaan het hevigst.

Oorzaken pijn in de schouder

In veel gevallen is overbelasting door herhaaldelijk dezelfde bewegingen te maken de oorzaak van de klachten / de aandoening.

Overbelasting door je werksituatie, intensief een hobby beoefenen of door andere activiteiten, bijvoorbeeld bovenhandse activiteiten zoals een plafond schilderen.

Lang in dezelfde verkrampte houding zitten en een plotselinge val of klap (trauma) zijn ook vormen van overbelasting.

Stress kan eveneens voor veel pijn in de schouder zorgen en klachten ook verergeren.

Soms is de oorzaak moeilijker te achterhalen.

Veel schouderklachten kunnen gezamenlijk voorkomen, en de ene klacht of aandoening kan de andere weer tot gevolg hebben.

Dat komt natuurlijk omdat de botten, gewrichten, pezen, spieren en bindweefsels in je schouders allemaal samenwerken en op elkaar afgestemd zijn.

Hieronder bespreken we de meest voorkomende klachten en aandoeningen die pijn in de schouder veroorzaken.

Pijn in schouder door RSI

RSI, repetitive strain injury, is een verzamelnaam van klachten veroorzaakt door het maken van zich constant herhalende bewegingen.

Een eenzijdige, statische, belastende houding kan eveneens tot RSI klachten leiden.

RSI wordt ook wel muisarm genoemd omdat de klachten vaak ontstaan door het langdurig achteréén werken achter een beeldscherm (en het gebruik van een muis).

Ook veel en lang achter elkaar autorijden kan RSI klachten geven.

De meeste RSI patiënten hebben schouderklachten.

Het gaat om chronische pijn in de schouder, vermoeidheid en stijfheid. Deze klachten duren meestal meer dan 6 weken.

Je kunt een pijnlijk of verdoofd / tintelend gevoel krijgen en de pijn in de schouder wordt erger zodra je de beweging/houding weer inzet.

Bij de aspecifieke variant van RSI, die het meeste voorkomt, zijn er geen specifieke klachten om een bepaalde aandoening binnen het RSI spectrum aan te wijzen.

Als er wel specifieke klachten zijn dan kan dat bijvoorbeeld wijzen op vormen van RSI als Tension Neck Syndroom of Rotation Cuff syndroom.

Sub-acromiaal pijnsyndroom

Het sub-acromiaal pijnsyndroom bestaat uit een aantal schouderklachten waaronder slijmbeursontsteking, peesontsteking en impingementsyndroom.

We bespreken deze 3 aandoeningen hieronder.

Slijmbeursontsteking

Een slijmbeursontsteking wordt ook wel bursitis genoemd.

De slijmbeurs is een holte tussen de pees en het gewricht, gevuld met synoviaal vocht (gewrichtsvloeistof), dat zorgt voor een soepele beweging, en dient als bescherming.

Wanneer de schouder overbelast raakt gaat deze holte zich opzetten met vocht en wordt de slijmbeurs dik, rood, warm en pijnlijk en ook de beknelde spieren en pezen gaan zeer doen.

Naast overbelasting kun je ook een slijmbeursontsteking krijgen door een bacteriële infectie. Dit heet een septische slijmbeursontsteking.

De slijmbeursontsteking kan zowel acuut opkomen of geleidelijk ontstaan en de pijn in de schouder kan chronisch worden.

Peesontsteking

Een slijmbeursontsteking lijkt erg op een peesontsteking en komt geregeld tegelijkertijd of na elkaar voor.

Bij een peesontsteking is er eveneens onvoldoende ruimte onder het schouderdak, waar de rotatorcuff pezen (en spieren) zich bevinden.

De pees raakt ingeklemd tussen schouderdak en schouderkop, gaat irriteren, eventueel opzwellen en ontsteken.

Een peesontsteking wordt ook wel tendinitis genoemd. Het is één van de meest voorkomende redenen van pijn in de schouder.

Een peesontsteking kan leiden tot een frozen shoulder (zie verderop in dit artikel).

Impingementsyndroom

Beknelling van één van de pezen van de rotatorcuff (pezen onder het schouderdak) wordt wel het impingementsyndroom genoemd.

De pees schraapt dan steeds tegen het schouderblad en er kunnen uiteindelijk scheurtjes in de pees ontstaan.

Naast intensief gebruik van de schouder en pezen kan ook artritis de beknelling veroorzaken. De pijn in de schouder is in de meeste gevallen chronisch.

Frozen shoulder

Een frozen shoulder wordt wel adhesieve capsulitis genoemd.

Het is een ontsteking van het gewrichtskapsel, rondom de kop en kom van het schoudergewricht. Er vindt hierbij een verkorting en verdikking en daardoor verstijving van het gewrichtskapsel plaats.

Pijn in de schouder en moeite met bewegen zijn hiervan de gevolgen.

Vaak is er geen duidelijke oorzaak voor een frozen shoulder.

Heb je diabetes dan heb je wel een grotere kans op deze aandoening. Het herstel duurt dan meestal ook een stuk langer.

Reuma

Reuma is een verzamelnaam voor verschillende reumatische aandoeningen.

Het is een auto-immuunziekte: het immuunsysteem herkent hierbij lichaamseigen cellen niet en zet de aanval in door antistoffen aan te maken.

Dit veroorzaakt pijn en stijfheid in diverse gewrichten, waaronder het schoudergewricht.

Er zijn meer dan 100 soorten reuma.

Reumatoïde artritis is de meest bekende. Dit is een chronische progressieve gewrichtsaandoening, ook wel ontstekingsreuma genoemd.

Het is een ontsteking van het gewrichtskapsel. Het gewrichtsvlies gaat daarbij woekeren.

Hierdoor kunnen complicaties ontstaan, zoals een synoviale cyste (zwelling van vocht in een pees of gewricht).

In het geval van een bacteriële infectie spreek je van septische artritis. Het gaat dan vaak over de bacterie stafylococcus aureus. Deze kan via een infectie in je bloedbaan terecht komen. Zo kan er ook een slijmbeursontsteking ontstaan.

Pijn in de schouder en stijfheid van het schoudergewricht komt erg vaak voor bij mensen met een reumatische aandoening.

Met name 's ochtend is er dan sprake van stijfheid van het gewricht.

Er ontstaan vaak ontstekingen, zoals een slijmbeursontsteking.

Een andere vorm van reuma is fibromyalgie (weke delen reuma). Dit betekent letterlijk: pijn in bindweefsels en spieren.

Het betreft dan vaak specifieke pijnpunten (tenderpoints), bijvoorbeeld in de schouder.

Spierreuma (polymyalgia rheumatica) is een reumatische ontstekingsziekte. Het komt het meest voor bij vrouwen boven de 50 jaar.

1 op de 10 Nederlanders heeft last van langdurige reumatische klachten.

Reuma kan leiden tot vitamine B tekort. Vitamine B tekort kan op diens beurt weer leiden tot schouderklachten zoals zenuwpijn.

Pijn in schouder door artrose

Artrose is eveneens een reumatische aandoening.

Het kraakbeen van de gewrichten wordt hierbij dunner en zachter door slijtage.

Het kraakbeen (wit, glad, veerkrachtig weefsel) zorgt er bij een gezond lichaam voor dat je soepel beweegt en het werkt als schokdemper.

Bij artrose slijt het kraakbeen sneller dan dat het lichaam nieuw kraakbeen kan aanmaken.

Hierdoor komt alle belasting op de botten aan. Deze gaan langs elkaar wrijven en kunnen verdikkingen (knobbels) gaan vertonen. Dit kan zelfs leiden tot osteoporose (botontkalking).

Vaak hebben patiënten met artrose in de schouder vooral 's nachts veel pijn.

Het krakende geluid wat je soms hoort bij artrose is dat van loszittend kraakbeen.

In Nederland hebben één op de tien 20-plussers last van artrose.

Artrose kan, naast overbelasting, een ontsteking en een fractuur, onder andere de volgende oorzaken hebben: erfelijkheid, ouderdom en jicht (kristalvorming in het gewricht).

Ontwrichte schouder / schouder uit de kom

Een ontwrichte schouder wordt wel een schouderluxatie genoemd.

Het gaat hierbij om instabiliteit van de schouder.

Vooral in voorgaande richting gaat de schouder nog weleens uit de kom.

Dat komt omdat er zich op dat gedeelte nauwelijks gewrichtsbanden bevinden die het gewricht ondersteuning bieden, behalve dan de kraakbeenring, de rotatorcuff en de biceps spier.

Gaat je schouder uit de kom dan kan de kraakbeenring beschadigd zijn en kunnen er scheurtjes zitten in het schouderkapsel.

De schouder kun je dan niet meer bewegen vanuit de positie waarin deze zit en de schouder staat opvallend recht en hoekig.

Het gewricht moet dan zo snel mogelijk weer teruggeplaatst worden. Dit kan erg pijnlijk zijn.

Je kunt aanleg hebben voor een schoudergewricht dat te los zit. Als de schouder vaak uit de kom schiet kan het zelfs zijn dat het geen pijn meer doet.

Uitstralingspijn in de schouder

Bij verschillende aandoeningen kan je last krijgen van uitstralingspijn.

Bij een hartaanval bijvoorbeeld kan de pijn uitstralen naar de schouder (met name de linkerschouder).

De bloedtoevoer in de kransslagader wordt bij een hartaanval afgesloten. Je voelt een druk op de borst, je wordt bleek en gaat zweten en kunt misselijk worden / overgeven.

Als je last hebt van galstenen dan kan de pijn ook uitstralen naar de schouder.

De galblaas gaat dan samentrekken om de galsteen af te voeren. Dit samentrekken veroorzaakt galkolieken; hevige pijn (die uit kan stralen naar je schouder) met eventueel koorts, misselijkheid en overgeven, en een lichte vorm van geelzucht.

Wanneer je een klaplong hebt gehad kan dit eveneens uitstralen naar je schouders. Je kunt dan moeite hebben met je ademhaling.

Na een operatie kun je uiteraard ook last krijgen van uitstralingspijn in de schouders.

Zo kun je bijvoorbeeld na een laparoscopie (een kijkoperatie in de buikholten) pijn in de schouder krijgen.

De buik wordt voor deze operatie met gas 'opgeblazen' om de operatie mogelijk te maken. Echter prikkelt dit gas een zenuw die naar de schoudertop loopt.

Avasculaire necrose

Bij deze aandoening sterft het botweefsel af door een verminderde bloedtoevoer.

Dit ontstaan meestal niet door overbelasting maar heeft andere oorzaken, zoals het te vaak toedienen van corticosteroïden-injecties, sikkelcelziekte (erfelijke bloedarmoede), de ziekte van Gaucher (erfelijke stofwisselingsziekte), alcoholmisbruik en aderverkalking.

Obstetrisch plexus brachialis letsel

Dit is zenuwletsel wat gelijk na de geboorte al zichtbaar is. De schouder kan dan tijdens de bevalling achter het schaambeen zijn blijven haken.

Na enkele weken wordt duidelijk of het kindje hier blijvende schade aan heeft overgehouden.

Gebroken schouder

Een gebroken schouder wordt ook wel een proximale humerusfractuur genoemd. De kop van de schouder is dan gebroken.

Dit komt niet vaak voor, meestal bij ouderen die slecht ter been zijn.

Een gebroken bovenarm komt wel vaak voor.

Je kunt ook je schouderblad en sleutelbeen breken.

Vaak wordt een breuk veroorzaakt door een val of klap. Je moet dan een sling (soort mitella) om.

Overige schouderklachten

Spierknopen zijn pijnlijke verhardingen in de spieren. Deze kunnen (spannings)hoofdpijn veroorzaken. Ze worden vaak veroorzaakt door stress of overbelasting.

Het myofasciaal pijnsyndroom bestaat uit pijnlijke knopen in bepaalde spieren.

Myo betekent 'spieren' en fascia betekent 'de omhulling van de spieren'.

Dit pijnsyndroom wordt vaak niet herkend door artsen.

Het bestaat uit een diepe, brandende pijn in de schouder die moeilijk te lokaliseren is.

Neuralgische amyotrofie is een spieraandoening die zich uit in acute heftige pijnaanvallen en vervolgens gedeeltelijke of volledige verlamming.

Neuralgie betekent 'zenuwpijn' en amyotrofie betekent 'vermindering van spiermassa'.  Het is een aandoening van de zenuwen met een nog onbekende oorzaak.

Een nekhernia is een aandoening/uitstulping van de tussenwervelschijf van de nek: de discus.

De beknelde zenuwwortel loopt door naar de schouders, vandaar de pijn. Je kunt hierbij een doof of prikkelend gevoel (elektrische schok) ervaren.

Naast een breuk van de schouders kan een schouder ook gekneusd of verrekt zijn. De spier, het bot, de pees en /of het bindweefsel kan beschadigd worden door een val of klap.

Dit kan ook weer leiden tot een frozen shoulder.

Verder kunnen er scheurtjes ontstaan in de rotatorcuff (pezen en spieren). Kleine scheurtjes daar merk je meestal niet zoveel van; grotere wel.

Scheurtjes in de kraakbeenring (labrum) komen ook geregeld voor. Het labrum is de bandvormige ring van elastisch kraakbeen die rondom de schouderkom loopt. Scheurtjes hierin ontstaan vaak als de schouder uit de kom schiet.

Behandeling pijn in de schouder

Het is erg belangrijk dat je er op tijd bij bent als je pijn in de schouder hebt.

Het kan snel van kwaad tot erger gaan waardoor je serieuze functioneringsproblemen kunt krijgen. Wees er dus op tijd bij!

Hoe lang het duurt voordat de schouderklachten weer verdwijnen hangt geheel af van het tijdstip van ingrijpen, het soort klachten en om welke aandoening het gaat.

En in hoeverre je bereid bent om je in te zetten bij het doen van oefeningen en (indien van toepassing) het aanpassen van je activiteiten en/of werkomgeving.

Vaak wordt er door een arts ontstekingsremmende pijnstillers voorgeschreven. Kijk hiermee goed uit en ga niet gewoon weer door omdat je de pijn toch niet voelt; je kunt dan je schouder verder overbelasten.

De eerste periode wordt meestal rust voorgeschreven maar het is belangrijk om al snel weer goed te blijven bewegen, want de schouder heeft de neiging om snel te verstijven.

Een fysiotherapeut kan je spierversterkende oefeningen geven, je helpen bij het verbeteren van je lichaamshouding en indien nodig een brace of tape aanbrengen.

Triggerpoint dry needling kan uitkomst bieden bij schouderklachten.

Je kunt bij pijn in je schouder eventueel doorverwezen worden naar een orthopeed, chiropractor of reumatoloog.

Bepaalde voedingssupplementen kunnen helpen tegen de pijn in de schouder vanwege hun ontstekingsremmende werking en helpen de beweeglijkheid te stimuleren.

Soms helpen corticosteroïden injecties tegen de pijn.

Shockwave is een nieuw soort therapie die gebruik maakt van mechanische schokgolven. Dit werkt ook goed tegen verkalking.

Een orthopedisch chirurg kan de schouder opereren. Hij of zij kan een kijkoperatie uitvoeren waarbij loszittend kraakbeen verwijderd wordt en de gewrichten glad gemaakt worden.

Ook kan er gekozen worden voor een open operatie om een nieuw gewricht te plaatsen: een schouderprothese.

Er zijn talloze alternatieve therapieën die helpen bij het voorkomen en genezen van schouderklachten, zoals acupunctuur en oosterse bewegingsvormen.

Het is verder erg belangrijk dat je je werkplek zodanig inricht dat je minder risico loopt op pijn in de schouder. Denk ook aan je lichaamshouding en doe oefeningen tussendoor.

Zorg goed voor jezelf. Vermijd stress. Dit zorgt voor een verergering van de klachten.

Eet gezond en beweeg regelmatig. Overgewicht kan de klachten verergeren.